تاب آوری

اغلب در هنگام تراژدی است که انعطاف پذیری یک جامعه آشکار می شود. در بحران های اجتماعی که ما هم تجربه کرده ایم اغلب نیازمند مدلهایی مبتنی بر این نظریه هستیم تا بتوانیم سطح تاب آوری افراد جامعه را برای رویارویی و پشن سر گذاشتن به بهترین شکل ممکن آن وضعیت، بالا ببریم.

در اینجا اشاره ای می کنم به تفاوت کنشگری با واکنشگری! در منبع 1، دکتر سرگلزایی یادآور شده اند زمانیکه ما در محدوده تاب آور هستیم می توانیم کنشگری مبتنی بر عقلانیت داشته باشیم و تصمیمات و اقدامات ما ناشی از هیجان کنترل نشده بصورت واکنش صرف به وقایع نباشد. لذا بالا بردن ظرفیت تاب آوری اجتماعی می تواند ما را از واکنش های هیجانی و بی نتیجه دور کند و به کنشگری و اقدامات موثر و مفید برساند.

مفهوم تاب آوری جامعه

Magis (2010، p. 401) تاب آوری جامعه را به عنوان “وجود، توسعه و مشارکت منابع جامعه توسط اعضای جامعه برای رشد در محیطی که با تغییر، عدم اطمینان، غیرقابل پیش بینی بودن و شگفتی مشخص می شود” تعریف کرد.

به عبارت دیگر، یک رویکرد برای تعریف تاب آوری جامعه بر اهمیت سلامت روان فردی و توسعه فردی بر ظرفیت یک سیستم اجتماعی برای متحد شدن و همکاری در جهت یک هدف یا هدف مشترک تأکید دارد (برکس و راس، 2013).

تمرکز کلیدی تاب‌آوری جامعه بر شناسایی و توسعه نقاط قوت فردی و اجتماعی و ایجاد فرآیندهایی است که عوامل تقویت‌کننده تاب‌آوری را تشکیل می‌دهند (Buikstra et al., 2010). اهداف آن همچنین شامل درک چگونگی استفاده جوامع از این نقاط قوت برای تسهیل خودسازماندهی و عاملیت است، که سپس به فرآیند جمعی غلبه بر چالش ها و ناملایمات کمک می کند (برکس و راس، 2013).

تاب آوری جامعه به عنوان یک فرآیند مداوم توسعه شخصی در مواجهه با ناملایمات از طریق سازگاری در نظر گرفته می شود و به طور قابل درک نقشی حیاتی در زمینه های مددکاری اجتماعی ایفا می کند (Almedom، Tesfamichael، Mohammed، Mascie-Taylor و Alemu، 2007).

سوالات تحقیق مرتبط با نظریه تاب آوری جامعه عبارتند از (برکس و راس، 2013):

• ویژگی‌های تاب‌آوری فردی و اجتماعی چیست و چگونه می‌توان آن‌ها را تقویت کرد (Buikstra et al., 2010)؟
• تاب آوری جامعه چگونه با سلامت مرتبط است و متخصصان سلامت چگونه می توانند کمک کنند (کولیگ، 2000؛ کولیگ، اج، و جویس، 2008؛ کولیگ، هگنی و اج، 2010)؟
• چگونه تاب‌آوری جامعه می‌تواند آمادگی در برابر فاجعه را بهبود بخشد (Norris, Stevens, Pfefferbaum, Wyche, & Pfefferbaum, 2008)؟

نقاط قوت جامعه ی مروج تاب آوری

در حالی که نقاط قوت جامعه بین گروه ها متفاوت است، برکس و راس (2013) چند ویژگی را شناسایی کردند که نقش اصلی در کمک به جوامع برای توسعه تاب آوری دارند. این نقاط قوت، فرآیندها و ویژگی ها عبارتند از:

• شبکه های اجتماعی و پشتیبانی
• تجربه اولیه
• ارتباطات افراد – مکان
• حاکمیت متعهد
• حل مشکلات جامعه
• توانایی کنار آمدن با اختلافات

مدل تاب‌آوری جامعه CRM®  اعضای جامعه را آموزش می‌دهد تا نه تنها به خود کمک کنند، بلکه به دیگران در شبکه اجتماعی گسترده‌ترشان کمک کنند. تمرکز اصلی این برنامه تثبیت کننده مبتنی بر مهارت، تنظیم مجدد تعادل طبیعی سیستم عصبی است.

هدفCRM  کمک به ایجاد جوامع “آگاه از تروما” و “متمرکز بر تاب آوری” است که درک مشترکی از تاثیر ضربه و استرس مزمن بر سیستم عصبی دارند و اینکه چگونه می توان تاب آوری را با استفاده از این رویکرد مبتنی بر مهارت بازیابی یا افزایش داد.

مدل تاب آوری 3Ps سلیگمن

شناخته شده ترین چارچوب روانشناسی مثبت برای تاب آوری، مدل 3Ps سلیگمن است.

این سه P – شخصی سازی (personalization)، فراگیر بودن(pervasiveness) و ماندگاری (permanence) – به سه واکنش عاطفی اشاره دارد که ما تمایل داریم در برابر ناملایمات داشته باشیم. با پرداختن به این سه پاسخ، اغلب خودکار، می‌توانیم انعطاف‌پذیری ایجاد کنیم و رشد کنیم، سازگاری و یادگیری برای مقابله بهتر با چالش‌ها را توسعه دهیم.

3Pهای سلیگمن (1990) عبارتند از:

• شخصی سازی – یک تحریف شناختی که به بهترین شکل به عنوان درونی کردن مشکلات یا شکست توصیف می شود. وقتی خود را مسئول اتفاقات بدی می‌دانیم، سرزنش‌های غیرضروری زیادی را به گردن خود می‌اندازیم و بازگشت به عقب را سخت‌تر می‌کنیم.
• فراگیر بودن – فرض اینکه موقعیت های منفی در بخش های مختلف زندگی ما پخش شده اند. به عنوان مثال، شکست خوردن در یک مسابقه و فرض اینکه همه چیز به طور کلی عذاب و تاریکی است. با اذعان به اینکه احساسات بد بر هر حوزه زندگی تأثیر نمی گذارد، می توانیم به سمت زندگی بهتر حرکت کنیم.
• ماندگاری – باور به اینکه تجربیات یا رویدادهای بد برای همیشه ماندگار هستند، به جای اینکه رویدادهای گذرا یا یکباره باشند. ماندگاری ما را از تلاش برای بهبود وضعیتمان باز می‌دارد، اغلب باعث می‌شود که احساس غرق شدن کنیم و انگار نمی‌توانیم بهبودی پیدا کنیم.

این سه دیدگاه به ما کمک می‌کنند تا بفهمیم چگونه افکار، طرز فکر و باورهایمان بر تجربیات ما تأثیر می‌گذارند. با شناخت نقش آنها در توانایی ما برای سازگاری مثبت، می توانیم انعطاف پذیرتر شویم و یاد بگیریم که از چالش های زندگی عقب نشینی کنیم.